Το ποιος φέρνει τα περισσότερα χρήματα στο σπίτι μπορεί να φαίνεται σαν μια απλή οικονομική λεπτομέρεια, όμως στην πραγματικότητα επηρεάζει βαθιά τις σχέσεις, τη δυναμική του ζευγαριού και την ψυχική ευεξία – κυρίως των ανδρών.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του BBC και αντίστοιχες διεθνείς μελέτες, όλο και περισσότερες γυναίκες είναι πλέον οι κύριες «breadwinners», δηλαδή εκείνες που συνεισφέρουν το μεγαλύτερο ποσοστό του οικογενειακού εισοδήματος. Παρόλο που αυτό αποτυπώνει τη θετική εξέλιξη της γυναικείας χειραφέτησης και επαγγελματικής ανέλιξης, η ανισότητα στην αντίληψη των ρόλων μεταξύ των δύο φύλων καλά κρατεί – ειδικά όταν η γυναίκα κερδίζει περισσότερα από τον σύντροφό της.
Πολλοί άνδρες, όπως ο Dave και ο Tom που συμμετείχαν στην έρευνα του BBC, περιγράφουν συναισθήματα ντροπής και κοινωνικής πίεσης, επειδή δεν εργάζονται ή δεν είναι οι βασικοί οικονομικοί υποστηρικτές της οικογένειας. Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι μόνο κοινωνικό, αλλά και ψυχολογικό. Έρευνες αποδεικνύουν ότι οι άνεργοι άνδρες παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης σε σχέση με τις άνεργες γυναίκες.
Όταν η ανδρική ταυτότητα ταυτίζεται με το εισόδημα
Το εισόδημα δεν είναι απλώς χρήμα – είναι δύναμη, κύρος και – για πολλούς – ένα στοιχείο της ταυτότητας. Όταν ένας άνδρας βρεθεί σε δεύτερη οικονομική μοίρα, είτε λόγω ανεργίας είτε επειδή η καριέρα της συντρόφου του απογειώνεται, νιώθει πως αμφισβητείται η «αρρενωπότητά» του. Αυτό το εσωτερικευμένο στερεότυπο, ότι «ο άνδρας είναι ο κουβαλητής», συχνά πυροδοτεί συναισθήματα ανεπάρκειας και αμηχανίας, ακόμη και όταν ο ίδιος στηρίζει την επαγγελματική πρόοδο της συντρόφου του.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Χάρι Μπάντον από την Αυστραλία, που έχασε τη δουλειά του και μοιράστηκε δημόσια το πόσο επηρεάστηκε η αυτοεικόνα του. «Αισθάνθηκα ότι δεν ανταποκρίνομαι πλέον στον ρόλο μου ως σύζυγος και πατέρας», δήλωσε, δίνοντας φωνή σε χιλιάδες άνδρες που περνούν κάτι παρόμοιο.
Η επιστήμη επιβεβαιώνει την ψυχική επιβάρυνση
Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη Σουηδία, ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα εισοδημάτων και διαγνώσεων ψυχικής υγείας σε διάστημα 10 ετών. Όταν οι γυναίκες ξεπερνούσαν οικονομικά τους άνδρες συντρόφους τους, παρατηρήθηκε αύξηση έως και 11% στις διαγνώσεις ψυχικής επιβάρυνσης στους άνδρες. Το φαινόμενο δεν ήταν αποκλειστικά ανδρικό, ωστόσο η επίδραση στους άνδρες ήταν πιο έντονη και διαρκής.
Οι ρόλοι αλλάζουν, αλλά όχι οι αντιλήψεις
Αν και οι γυναίκες συνεχίζουν να αναλαμβάνουν τον κύριο ρόλο στις δουλειές του σπιτιού και την ανατροφή των παιδιών – ακόμα και όταν κερδίζουν περισσότερα – η κοινωνία προχωρά με αργά βήματα στην εξάλειψη των στερεοτύπων. Οι άνδρες εξακολουθούν να βιώνουν εσωτερική σύγκρουση όταν δεν έχουν τον «παραδοσιακό» ρόλο του προστάτη-κουβαλητή.
Το πρόβλημα δεν είναι απλώς θέμα χρημάτων. Είναι βαθιά πολιτισμικό και αφορά το πώς ορίζεται το φύλο, η δύναμη, η αξία και η συντροφικότητα. Οι λύσεις έρχονται μέσα από την αποδοχή, την επικοινωνία και την αναγνώριση ότι ο οικονομικός ρόλος σε μια σχέση δεν καθορίζει την αξία του καθενός.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Ο Γιώργος Δημούδης μας παρουσιάζει τα τρία νέα του τραγούδια
